poradnik-logopedyczny.plinterdyscyplinarny serwis logopedyczny

Rehabilitacja neurorozwojowa w „Pająku”

Metody i programy » Rehabilitacja » Rehabilitacja neurorozwojowa w „Pająku”

Urządzenie sportowo - rehabilitacyjne zwane „Pająkiem” powstało jako odpowiedź w poszukiwaniu brakujących wciąż wielofunkcyjnych pomocy w rehabilitacji. Jest ono wykorzystywane w procesie usprawniania różnorakich schorzeń narządu ruchu oraz deficytów narządu ruchu wynikających z uszkodzenia Centralnego Układu Nerwowego.

Rehabilitacja w urządzeniu zwanym „Pająk” jest z założenia rehabilitacją neurorozwojową, co oznacza, że terapia jest prowadzona w oparciu o szczegółową obserwację pacjenta, dokładne rozpoznanie jego deficytów i dostosowanie programu terapii do etapu neurorozwojowego, na którym aktualnie znajduje się pacjent. To swoiste „studium zachowań ruchowych”, którego zręby stworzyli Berta i Karel Bobathowie w połączeniu z możliwościami urządzenia oraz profesjonalizmem terapeutów daje ogromny potencjał rehabilitacyjny, który przekłada się na pozytywne efekty terapii.

Terapia w „Pająku”

Zasadą postępowania jest indywidualne rozpoznanie problemu neurorozwojowego danego pacjenta na podstawie objawów klinicznych, które reprezentuje oraz badań dodatkowych. Terapia ma na celu kształtować prawidłowy mechanizm odruchu postawy poprzez osłabianie patologicznych wzorców posturalnych i motorycznych oraz stymulowanie powstawania prawidłowego napięcia posturalnego wyrażającego się lepszymi jakościowo wzorcami. Na poziomie OUN dochodzi do integracji wszystkich składowych każdej czynności ruchowej, czyli: wzorców ruchowych, układu posturalnego oraz napięcia posturalnego. Elementy te są nierozłączne, wzajemnie uwarunkowane i zintegrowane. Tworzą więc prawidłowy mechanizm odruchu postawy.

Prowadząc terapię i wykorzystując podczas jej trwania koncepcję usprawniania neurorozwojowego można osłabiać i w efekcie eliminować patologiczne reakcje neurologiczne, które blokują powstawanie prawidłowych wzorców ruchowych i przez to uniemożliwiają prawidłowy rozwój psychoruchowy dziecka. W ich miejsce stymuluje się powstawanie reakcji nastawczych i równoważnych, które gwarantują powstanie prawidłowego mechanizmu odruchu postawy zapewniającego aktywne przeciwstawianie się sile ciężkości, kontrolowanie postawy ciała, co umożliwia w późniejszym czasie wykonywanie płynnych, skoordynowanych ruchów w prawidłowych wzorcach posturalnych i motorycznych.

Ćwiczenia w „Pająku” prowadzone w gipsach

Temu celowi służą również procedury „gipsowania” stosowane w trakcie terapii, dzięki którym uzyskuje się:

• poprawę lub zmianę odczuć proprioceptywnych;
• obniżenie napięcia mięśniowego w określonych partiach ciała;
• pozytywną stymulację prowadzącą do powstawania prawidłowych wzorców posturalnych i motorycznych.

Gipsy są zawsze zakładane adekwatnie do danego problemu i mają spowodować konkretny, zaplanowany i służący dalszej terapii efekt Zakłada się je na okres 2 do 3 tygodni. Gipsowanie jest doskonałą alternatywą wykonywanych u dzieci zabiegów operacyjnych.

Urządzenie samo w sobie nie jest metodą rehabilitacyjną, lecz środkiem pomocniczym.

Opis „Pająka”

Urządzenie tworzy zestaw cięgien elastycznych o różnej sile sprężystości, łączących punkty w przestrzeni z obejmami umieszczonymi w odpowiednich miejscach na ciele pacjenta. Urządzenie pozwala więc tworzyć niepowtarzalną „pajęczynę” (stąd nazwa), indywidualnie dobieraną dla każdego pacjenta, a dzięki elastycznym cięgnom umożliwia również korygowanie wad postawy.

Istnieje możliwość dostosowania urządzenia do aktualnych potrzeb każdego pacjenta, dzięki czemu jest możliwość ćwiczenia w każdej dowolnej pozycji, odciążania i dociążania, wykonywania ćwiczeń asymetrycznych.

Dzięki wykorzystaniu „Pająka” z powodzeniem można m.in.:

• wykonywać pełen program ćwiczeń w każdej dowolnej pozycji
• wykonywać ćwiczenia od biernych aż po oporowe
• ćwiczyć w kontrolowany sposób dowolne grupy mięśniowe
• stymulować koordynację ruchową
• pionizować pacjenta
• stymulować zmysł równowagi
• uczyć chodzenia
• uczyć „szukania” swego ciała w przestrzeni
• hamować patologiczne i wyzwalać prawidłowe wzorce posturalne i ruchowe
• stymulowanie propriocepcji

Podczas zajęć utrwalane są prawidłowe stereotypy ruchowe. Urządzenie to daje dziecku poczucie niezależności i bezpieczeństwa oraz motywuje do wykonywania ćwiczeń nawet najbardziej niechętnych, znużonych terapią pacjentów. Ponadto pozwala wykorzystywać i wspomaga wszystkie znane dotąd tradycyjne metody rehabilitacji. Może współpracować z innymi urządzeniami rehabilitacyjnymi i sportowymi.

Odciąża ono fizycznie terapeutów i redukuje ilość osób potrzebnych przy tradycyjnym wykonywaniu ćwiczeń, co pozwala to na maksymalne wykorzystanie sił i możliwości pacjenta.

Wskazania i przeciwwskazania do usprawniania w „Pająku”

Wskazaniem do terapii są:

• mózgowe porażenie dziecięce
• choroby nerwowo - mięśniowe
• dysfunkcje narządu ruchu powstałe na skutek nabytych chorób OUN
• stany pourazowe
• choroby zwyrodnieniowe o różnym podłożu

Przeciwwskazania mają charakter względny i są sporadyczne, co oznacza, że każdy kto wymaga terapii może być rehabilitowany przy pomocy „Pająka”.

• bardzo ciężkie upośledzenie umysłowe uniemożliwiające jakikolwiek kontakt logiczny
• zbyt małe dzieci, u których nie ma możliwości zapięcia standardowych pasów mocujących
• bardzo częste i silne napady padaczkowe

Korzystając z „Pająka” w łatwiejszy, niż klasyczny sposób można prowadzić usprawnianie pacjentów z deficytami w narządzie ruchu, jak i w schorzeniach wynikających z uszkodzeń centralnego układu nerwowego, czyli prowadzić pełny zakres rehabilitacji praktycznie w każdym typie schorzenia, które jej wymaga.

Zalety tego urządzenia „Pająk” doceniło już wielu specjalistów w zakresie rehabilitacji. Cieszy się on dużym uznaniem wśród samych pacjentów i ich rodziców, lekarzy, jak i terapeutów prowadzących zajęcia. Okazuje się, że zajęcia rehabilitacyjne wcale nie muszą być wyczerpującą i niekiedy nazbyt monotonną pracą, ale że mogą być również doskonałą zabawą, podczas której terapeuta realizuje program rehabilitacyjny przy pełnej akceptacji dziecka, co wydaje się mieć kluczowe znaczenie w wieloletniej rehabilitacji szczególnie dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym.

Wykorzystanie „Pająka” w rehabilitacji uwzględnia potrzeby neurorozwojowe dziecka, a za razem daje możliwości, które nie zawsze są do uzyskania metodami klasycznymi. Niewątpliwie najcenniejszą zaletą tego urządzenia jest fakt, iż łączy ono w sobie cechy wielu nowoczesnych sprzętów rehabilitacyjnych w jednym, przez co daje wprost nieograniczone możliwości terapeutyczne.

Marzena Mieszkowicz - neurologopeda