poradnik-logopedyczny.plinterdyscyplinarny serwis logopedyczny

Komputer i oczy

Wykorzystanie komputera » Artykuły » Komputer i oczy

Komputery na dobre zagościły w naszych domach biurach, szkołach, że trudno wyobrazić sobie bez nich życia.

Połowa dzieci w wieku 6-7 lat regularnie korzysta z Internetu. Jak wynika z przeprowadzonych w Europie badań firmy Outermedia, w których udział wzięło 2100 dzieci w wieku 6-13 lat pokazały, że im dzieci starsze, tym więcej z nich wie, czym jest Internet i regularnie „surfuje w pajęczynie sieci”. Wśród dzieci w wieku 12-13 lat robi tak aż 94 proc. Dzieci wykorzystują Internet głównie do zabawy. Połowa ankietowanych przyznaje, że często gra, a ulubionym ich gatunkiem są gry przygodowe. Młodsze dzieci korzystają z Internetu prawie wyłącznie w celach rozrwykowych, podczas gdy dzieci starsze używają też poczty elektronicznej, zbierają informacje na interesujące je tematy oraz czatują (prowadzą rozmowy z innymi użytkownikami sieci). Okazuje się, że Internet jako pomoc przy zadaniach domowych jest wykorzystywany przez nielicznych. Tylko 14 proc. młodszych i 25 proc. starszych dzieci wspominało o takim zastosowaniu. Tymczasem 45,7 proc. młodych użytkowników przyznaje się do prowadzenia pogaduszek na chacie, a aż 73,4 proc. dzieci regularnie wysyła i odbiera e-maile. (źródło: Gazeta Wyborcza).

Nieustająco rośnie liczba użytkowników Internetu, a czas spędzany przed monitorami stale się wydłuża. Wraz z tym rośnie zagrożenie dla naszych oczu. Zaczerwienienie, pieczenie, nadwrażliwość na światło, wrażenie piasku w oczach to pierwsze sygnały ostrzegawcze. Zaczyna się na ogół niewinnie: oczy pieką, towarzyszy nam uczucie piasku pod powieką. Czasem wieczorem dolegliwość jest mniej nasilona lub ustępuje, ale niekiedy się potęguje. Potem objawy się pogłębiają. W końcu dołącza się nadwrażliwość na światło, łzawienie - zwłaszcza na powietrzu. Mogą to być skutki długotrwałej pracy przy komputerze, a niekiedy tzw. zespołu suchego oka.

Zespół suchego oka i inne kłopoty z widzeniem

Pogłębiające się dolegliwości mogą doprowadzić do zespołu suchego oka. Objawia się on wrażeniem występowania ciała obcego w oku, albo niepokojącym uczuciem suchości. Przypadłość ta spowodowana jest zmniejszonym wytwarzaniem łez. Sprzyjają temu czynniki takie jak suche powietrze, nieodpowiednie oświetlenie czy dym papierosowy.

Monitor komputera umieszczony na wysokości oczu powoduje zmniejszenie częstotliwości mrugania. W normalnych warunkach mrugamy średnio 12 razy na minutę, przy komputerze znacznie rzadziej. Specyfiką pracy przy komputerze jest fakt, iż przez wiele godzin wzrok skupiony jest w stałej odległości na monitorze. Może to doprowadzić do zwiotczenia mięśni gałki ocznej, problemów z akomodacją i pogorszeniem się wzroku. Oczy podrażnia również migający ekran, powodując bóle głowy i zamglone widzenie.

Zespół suchego oka powstaje więc wtedy, gdy oczy nie produkują wystarczającej ilości łez, ich skład jest nieodpowiedni lub nie są one rozprowadzane po gałce ocznej co 5-10 sekund. Rogówka jest wówczas niedotleniona.

Około 75% tych, którzy spędzają przed monitorem więcej niż dwie godziny dziennie, skarży się na uczucie dyskomfortu. Powodem jest najczęściej umieszczenie monitora na wysokości oczu (lub powyżej), przez co zmniejsza się częstotliwość mrugania. W normalnych warunkach mrugamy 12 razy na minutę, przy komputerze - znacznie rzadziej. Poza tym oczy przed ekranem są szerzej otwarte (nawet bardziej niż przy czytaniu książki). Efektem jest szybsze odparowywanie tzw. filmu łzowego (łez), co powoduje wysuszenie oka.

Dodatkowe dolegliwości spowodowane pracą przy komputerze to zamglone widzenie, krótkowzroczność i bóle głowy. Powodem może być migający ekran, który podrażnia oczy. Ponieważ pracujemy w bliskiej odległości od ekranu, następuje skurcz mięśni rzęskowych, które regulują widzenie z bliska i z daleka. Mięśnie te z trudem się rozkurczają, co powoduje problemy z widzeniem oddalonych przedmiotów. W ekstremalnych przypadkach zespół suchego oka może doprowadzić do zmętnienia rogówki. Gdy zauważymy jakiekolwiek z wymienionych dolegliwości należy skonsultować się z okulistą, gdyż sami nie możemy stwierdzić, jaka jest przyczyna problemów z oczami. Bardzo podobne objawy towarzyszą bowiem np. zapaleniu spojówek. Jeśli lekarz stwierdzi, że jest to zespół suchego oka, może zapisać odpowiednie preparaty (krople lub żel) do nawilżania oka, zwane sztucznymi łzami. Po badaniu widzenia może się okazać, że do pracy przy komputerze potrzebne będą specjalne okulary, które umożliwią dobre widzenie tekstu na monitorze. Podczas badania może ujawnić się również mała, niewidoczna do tej pory wada wzroku i wtedy lekarz przepisze okulary wyrównujące tę wadę. Z pewnością okulista zaleci również zmniejszenie obciążenia oczu, ale nie zawsze jest to możliwe. Na szczęście sami możemy sobie pomóc.

Jak pomóc naszym oczom?

Około 75% osób spędzających więcej niż dwie godziny dziennie przy komputerze odczuwa dolegliwości. Dlatego powinniśmy wiedzieć, jak pomóc swoim oczom, jak w prosty sposób je odciążać.

A zatem, seria cennych, praktycznych wskazówek:

• monitor powinien być ustawiony tak, aby jego górna krawędź znajdowała się poniżej poziomu oczu
• monitor nie powinien stać na tle okna i w ogóle blisko okna
• stosowanie filtrów antyodblaskowych na monitorach ogranicza pole szkodliwego działania promieniowania elektromagnetycznego
• osoby pracujące przy komputerze powinny korzystać z okularów ze szkłami antyrefleksowymi, które eliminują szkodliwe odbicia światła
• warto zainwestować w monitor, który ma co najmniej 15-calową przekątną, a przy stanowiskach pracy CAD - min. 20 cali
• zaleca się ustawianie wszystkich parametrów obrazu w komputerze w taki sposób, aby tekst był czytelny z odległości 50-70 cm.
• w pomieszczeniu w którym znajduje się monitor powinno być dużo zieleni, gdyż zatrzymywanie na niej wzroku odpręża wzrok
• pracując dłużej przy komputerze warto często stosować przerwy oraz tzw. ćwiczenia wzroku „do dali”, tj. oderwać wzrok od monitora, odwracać głowę na różne strony i obserwować odległe przedmioty, zamknąć na minutę powieki, wielokrotnie zamrugać
• w pomieszczeniu powinna być utrzymana odpowiednia wilgotność powietrza (prawidłowa to 60 %). Zimą zalecane jest ustawienie nawilżacza - pomieszczenie należy często wietrzyć. Można profilaktycznie zastosować płyn „suche łzy”, dostępny w sklepach optycznych
• często „gimnastykuj oczy”. Kiedy poczujesz, że masz bardzo zmęczone oczy, wykonaj następujące ćwiczenia:
  • popatrz intensywnie na odległy przedmiot,
  • potem wpatruj się z bliska szeroko otwartymi oczami w tekst na ekranie,
  • następnie znów popatrz w dal.
• zalecane jest także przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów (2 litry dziennie), co chroni cały organizm przed osuszaniem
• nie rzadziej niż co dwie godziny należy robić przerwy w pracy, wtedy przeprowadź ćwiczenia rozprężające, rozciągające i rozluźniające. Dzięki temu nie tylko pozbędziesz się napięć, ale i pobudzisz krążenie krwi
• zadbaj o kręgosłup, bowiem praca przy komputerze stanowi obciążenie dla kręgosłupa i układu krążenia, stąd bardzo ważne jest właściwe przygotowanie stanowiska pracy. Dobierz takie krzesło, na którym można siedzieć z wyprostowanym kręgosłupem. Ustaw wysokość fotela w taki sposób, aby kość udowa i kości podudzia tworzyły kąt ostry. Stawy kolanowe powinny się znajdować nieco wyżej niż stawy biodrowe.

Przestrzeganie tych wskazań ograniczy szkodliwy wpływ komputera na oczy. Korzyści płynące z jego stosowania są przecież nie do przecenienia.

Opracowanie: Marzena Mieszkowicz