poradnik-logopedyczny.plinterdyscyplinarny serwis logopedyczny

Tworzenie dynamicznych tablic komunikacyjnych w programie Power Point (na bazie tablic wykonanych w programie Boardmaker)

Wykorzystanie komputera » Tworzenie dynamicznych tablic komunikacyjnych w programie Power Point (na bazie tablic wykonanych w programie Boardmaker)

Autorka Poradnika Logopedycznego (blondynka) poprosiła mnie bym opisał tworzenie tablic dynamicznych w PP w taki sposób, by był on zrozumiały dla każdej BLONDYNKI (nie ujmując urodzie i inteligencji pięknych Pań), wiedząc, że mają one czasem kłopot z obsługą urządzeń posiadających więcej niż trzy GUZIKI (power, volume i chanel) zdecydowałem się na instrukcję typu „Dla blondynek” - za co z góry wszystkich NIE przepraszam ;-)

Wstęp

W wielu placówkach wykorzystywane są dynamiczne tablice komunikacyjne wykonane w specjalnie do tego przeznaczonych programach (np. Boardmaker). Bardzo często zdarza się, iż tablice te mogą być wykorzystywane jedynie w placówce - z bardzo prostej przyczyny - niewiele osób posiada w domu program „macierzysty” pozwalający otwierać tablice.

Istnieje dość prosty sposób szerszego udostępnienia tablic, bez konieczności posiadania specjalistycznego oprogramowania, przenosząc tablice do programu Power Point. Do otwierania tak utworzonych tablic nie jest konieczny zakup pakietu MS Office, gdyż istnieje bezpłatna przeglądarka PowerPoint Viewer służąca do uruchamiania prezentacji na komputerach, na których nie zainstalowano programu Microsoft PowerPoint.

Przeglądarka - plik ppviewer.exe - którą można rozpowszechniać bez dodatkowych licencji, jest dostępna w witrynie pakietu Microsoft Office w sieci Web, lub w naszym serwisie, w dziale Do pobrania.

W przypadku programu PowerPoint 2002 przeglądarka nie obsługuje niektórych efektów animacji oraz nie można otwierać prezentacji chronionych hasłem. Z tego też względu, nie należy stosować zaawansowanych efektów przejść pomiędzy slajdami (należy pamiętać, że dodatkowe efekty przejść, choć są atrakcyjne wizualnie, bardzo spowalniają pracę komputera).

Aby zbudować dynamiczną tablicę komunikacyjną (przenieść ją np. z programu Boardmaker), należy opanować kilka prostych czynności związanych z obsługą komputera, są to:

• Tworzenie zrzutów ekranowych i wklejanie ich do prezentacji PowerPoint.
• Nagrywanie dźwięków w komputerze, za pomocą mikrofonu.
• Wstawianie hiperłącza w programie PowerPoint do obiektu w slajdzie i ustawianie akcji hiperłącza.

Poza tym korzysta się z typowych funkcji programu PP, takich jak wstawianie obrazu z pliku (zrzuty ekranowe) itp.

Zaczynamy pracę - zmieniamy ustawienia prezentacji

Pierwszym etapem tworzenia tablic, jest stworzenie nowej prezentacji PP z jednym pustym slajdem. Klikając na pusty slajd prawym klawiszem myszy, wybieramy z menu podręcznego polecenie PRZEJŚCIE SLAJDU (1), po którym otworzy się nam okno zadań PRZEJŚCIE SLAJDÓW. W oknie tym wyłączamy akcje PRZEŁĄCZANIA SLAJDÓW (2) (jak na ilustracji), oraz klikamy na przycisk ZASTOSUJ DO WSZYSTKICH SLAJDÓW (3).

Z paska menu (na górze ekranu) wybieramy polecenie NARZĘDZIA i z niego OPCJE (4), a w otwartym oknie ustawień OPCJI odznaczamy - jak na ilustracji, MENU PODRĘCZNE oraz POKARZ PRZYCISKI MENU PODRĘCZNEGO. Zmiana tych wszystkich ustawień ma na celu zablokowanie możliwości przypadkowego przejścia na inny niż ustawiony hiperłączem slajd. Czynności te wykonujemy jedynie przy tworzeniu pierwszego slajdu, gdyż kolejne slajdy domyślnie przejmą ustawienia z niego.

Zrzuty ekranowe

Kolejnym krokiem tworzenia tablic, jest wklejenie metodą zrzutów ekranowych kopii oryginalnych tablic komunikacyjnych, w tym celu uruchamiamy tablice dynamiczną i gdy na ekranie pojawi się tablica, którą chcemy skopiować jako plik graficzny, naciskamy na klawiaturze przycisk Print Screen (PrtScn) - ta operacja wczyta nam obraz wyświetlany na monitorze do pamięci komputera.

Następnie przechodzimy do programu PowerPoint i wklejamy obraz z pamięci do pierwszego slajdu prezentacji (menu podręczne - prawy klawisz myszki, wybrać polecenie WKLEJ, lub kombinacją klawiszy ctrl+V). Czasami po tej operacji istnieje konieczność dostosowania wielkości zrzutu do rozmiarów slajdu, w tym celu klikamy na obraz zrzutu i chwytając kursorem za boki obrazka - przeciągamy je do krawędzi slajdu. W ten sposób utworzyliśmy pierwszy slajd tablicy, który jest jednocześnie stroną główną tablicy dynamicznej.

Wstawiamy następny pusty slajd i ponownie metodą zrzutu ekranowego wklejamy kolejną tablicę - w ten sposób kopiujemy wszystkie potrzebne tablice z programu, do slajdów w PP.

Tak stworzona prezentacja jest jedynie „matrycą” dynamicznej tablicy - brak w niej przejść i powiązań pomiędzy slajdami.

Przed wykonaniem hiperłączy warto wykonać nagrania dźwięków, które będą potrzebne do „udźwiękowienia” dynamicznej tablicy.

Nagrywanie dźwięków

Do nagrania komentarzy i wypowiedzi, potrzebna jest karta dźwiękowa w komputerze (dobrze, jeśli jest to karta dobra jakościowo i z zainstalowanymi oryginalnymi sterownikami - zapewni to odpowiednią jakość nagrania). Często sterowniki karty instalowane z Windowsa nie gwarantują jakości nagrania lepszego niż jakość słuchawki telefonicznej. Oczywiście nie można zapomnieć o mikrofonie podłączonym do wejścia mikrofonowego w karcie dźwiękowej. Do tego celu dobrze nadają się mikrofony wpinane w ubranie - dostępne w wielu sklepach komputerowych, jednak jeśli chcemy mieć naprawdę dobre nagranie, polecam wykorzystanie kamery wideo do nagrywania dźwięku. W tym celu musimy mieć nieco więcej umiejętności technicznych, gdyż wyjście AUDIO OUT (chinch) z kamery musimy podłączyć poprzez specjalną przejściówkę (chinch - jack) z wejściem uniwersalnym karty dźwiękowej (AUX IN - mały jack). Teraz wystarczy włączyć kamerę na nagrywanie (bez taśmy!), otworzyć aplikacje do nagrywania w komputerze (np. systemowy REJESTRATOR DŹWIĘKÓW, program MUSICMATCH lub przy kartach dźwiękowych CREATIVE polecam dedykowaną tym kartą aplikacje do nagrań), ustawić źródło dźwięku do nagrania (mic w przypadku mikrofonu lub aux w przypadku kamery), poziom sygnału wejściowego (dobierany eksperymentalnie - metodą prób i błędów, tak, by nagranie było wyraźnie słyszalne, lecz bez szumów), oraz należy wyłączyć głośniki (podsłuch przy nagrywaniu), gdyż pozostawienie włączonych głośników grozi powstaniem tzw. sprzężenia, którego efektem jest pisk i nieudane nagranie.

Nagrania dokonujemy w ciszy i spokoju, by nikt nasz nie rozpraszał. Dobrze jest poprosić o pomoc kogoś o ciepłym głosie, lub jeśli użytkownikiem tablicy jest dziecko - innego dziecka. Rejestracje dźwięku rozpoczynamy na ok. 0,5 - 1 sekundy przed wypowiedzią i kończymy ją również na 0,5 - 1 sekundę po wypowiedzi. W ten sposób unikniemy obcinania części nagrania. Najlepiej wszystkie dźwięki nagrać w formacie .wav i zapisać w jednym katalogu, nie zapominając o odpowiednim nazywaniu plików, dzięki czemu łatwiej będzie nam znaleźć odpowiedni dźwięk do wstawienia.

Tworzenie przycisku i ustawianie hiperłącza

Teraz możemy powrócić do programu PowerPoint i zająć się łączeniem poszczególnych tablic. Z paska narzędzi RYSOWANIE wybieramy PROSTOKĄT (6) i rysujemy prostokąt na jednym z przycisków naszej skopiowanej tablicy (7).

Narysowany prostokąt powinien być swymi wymiarami dopasowany do wielkości przycisku, który ma zakryć, następnie trzeba się zająć ustawieniem właściwości tego prostokąta, by nie zakrywał naszego przycisku z tła i mógł w ten sposób przejąć funkcję przełączającą. Prostokątowi nadajemy kolor tła - BRAK WYPEŁNIENIA (7A), kolor obramowania i grubość obramowania (wg uznania). Tak wykonany prostokąt nadaje się już do użycia jako przycisk, dale się on rozciągać, kopiować i wklejać w innych miejscach slajdu lub na innych slajdach, a co dla nas jest najistotniejsze, można takiemu klawiszowi przypisać hiperłącze do innego slajdu, innej prezentacji, dowolnie wybranego dokumentu, lub nawet do uruchamiania aplikacji (uwaga, jeśli przypisane zostało mu wcześniej hiperłącze, zostaje ono skopiowane razem z przyciskiem).

Chcąc ustawić hiperłącze, należy kliknąć prawym klawiszem myszy na zaznaczony prostokąt i z menu podręcznego wybrać polecenie USTAWIENIE AKCJI (8), w oknie ustawień akcji należy wybrać do jakiego elementu ma odwoływać (9 i 11) się akcja (slajd w bieżącej prezentacji, otwierać inną prezentacje, uruchomić program itp.) oraz jaki dźwięk ma towarzyszyć wybranej akcji - tu wskazujemy wcześniej nagrany plik .wav. Niektóre przyciski nie muszą być powiązane z innymi tablicami, gdyż wystarczy powiązać je z wybranym dźwiękiem zawierającym komunikat czy wypowiedź.

Często wykorzystywanym hiperłączem jest powrót do tablicy głównej (akcja PIERWSZY SLAJD) oraz powrót (akcja OSTATNIO WYŚWIETLANY SLAJD). Akcję przycisku STOP ustawiona jest na ZAKOŃCZ POKAZ, co powoduje zamknięcie prezentacji. Niektóre przyciski nie muszą być powiązane z innymi tablicami, często wystarcza jedynie podłączenie odpowiedniego dźwięku czy komunikatu.

Drobne uwagi

Do artykułu dołączony jest (do pobrania link na dole) przykład części utworzonej opisany sposób tablicy komunikacyjnej, opartej na tablicy utworzonej programem Boardmaker, by można było wypróbować ją w działaniu. Zwracam uwagę, że choć zawiera ona jedynie trzy slajdy, to zajmuje objętość prawie 4 MB - związane jest to głównie z wielkością plików dźwiękowych zawartych w prezentacji.

Kolejną sprawą na którą chciałem zwrócić uwagę jest format w jakim zapisuje się prezentacje. Prezentacja którą można edytować, ma rozszerzenie .ppt, natomiast prezentacja zapisana jako pokaz gotowy do uruchomienia, posiada rozszerzenie .pps. Aby użytkownik mógł bez przeszkód korzystać z tablicy, należy ją zapisać z rozszerzeniem .PPS, tak zapisaną prezentację można bez problemu w razie potrzeby ponownie otworzyć do edycji, zmieniając jedynie rozszerzenie w nazwie pliku np. z Tablica.pps na Tablica.ppt

Pamiętać należy, że z reguły tablica tworzona jest na komputerze terapeuty, natomiast użytkowana u dziecka w domu - na innym komputerze. Często zdarza się wówczas, że niektóre hiperłącza nie chcą działać. Dzieje się tak głównie z innymi aplikacjami, które mają być uruchamiane przyciskiem na tablicy, filmami połączonymi z tablicą, dużymi plikami dźwiękowymi (muzyka mp3) i innymi plikami POŁĄCZONYMI z tablicą, lecz nie ZAWARTYMI w tablicy-prezentacji). W tych przypadkach hiperłącza z klawisza odwołują się nie do obiektu w prezentacji, lecz do osobnych plików na dysku twardym komputera. Struktura dysków, napędów CD w różnych komputerach może być różnie rozłożona, dlatego plik np. filmu czy ulubionej prostej gry, może mieć całkiem inne położenie na komputerze użytkownika i w komputerze terapeuty. Najprostszym sposobem uniknięcia tego typu problemów jest umieszczanie już w trakcie tworzenia prezentacji wszystkich połączonych z tablicą plików w tym samym katalogu, co sama tablica. Wprawdzie powoduje to spory bałagan, lecz dzięki temu unikniemy kłopotów z użytkowaniem tablicy. Nie trzeba osobno zapisywać obrazów tablic wykorzystywanych w prezentacji oraz nagranych krótkich dźwięków, gdyż są one zapisywane wewnątrz samej prezentacji i stają się jej częścią - nie muszą więc później istnieć jako osobne pliki.

W opisany sposób można zbudować tablice komunikacyjne oparte na skanach tablic, bądź całkowicie od podstaw - bez użycia zrzutów ekranowych. Wymaga to oczywiście większego nakładu pracy (wyszukanie pojedyńczych symboli i wklejanie ich na każdy slajd-tablicę oddzielnie), lecz sądzę, że efekt warty będzie tej pracy.

Opracowanie: Grzegorz Duczmal

boardmaker.zip (2,86 MB)