poradnik-logopedyczny.plinterdyscyplinarny serwis logopedyczny

Palatolalia

Zaburzenia mowy » Rozpoznanie i terapia » Palatolalia

Palatolalia - to zaburzenie mowy odznaczająca się charakterystycznym poszumem nosowym. Termin palatolalia stosowany jest do określenia sprzężonych zaburzeń mowy czyli dyslalii złożonej oraz rynolalii (nosowania), występującej w przypadkach rozszczepów podniebienia (łac. palatoschisis - palatum - podniebienie, schisis - rozszczep). To zaburzenie może dotyczyć nie tylko rozszczepu podniebienia, ale również wargi i wyrostka zębodołowego.

Objawy i przebieg

Najważniejszym objawem palatolalii jest rynolalia otwarta (nosowanie otwarte), która polega na tym, że wszystkie głoski (także ustne) są wymawiane z rezonansem nosowym.

Do najczęstszych współwystępujących wad wymowy należą: wszelkie formy sygmatyzmu, rotacyzmu, kappacyzmu, gammacyzmu, mowa bezdźwięczna, a także nieprawidłowa wymowa głosek wargowych (p-b), wargowo - zębowych (f-w), przedniojęzykowo - zębowych (t, d, l, n).

Zdarza się, że w mowie występują tylko samogłoski. Wada ta przejawia się nie tylko w problemach z porozumiewaniem się z otoczeniem (opóźnienie rozwoju mowy u dziecka wynosi ok. 6-12 miesięcy), lecz również w:

• zaburzeniach mimiki twarzy
• zaburzeniach ssania i połykania (na skutek połączenia jamy ustnej z nosową pokarm wydostaje się często przez nos - z tego powodu wykonuje się specjalną płytkę akrylową, która zapobiega zachłystywaniu się pokarmem i ułatwia karmienie łyżeczką)
• zaburzeniach oddychania (dzieci z rozszczepem podniebienia zazwyczaj oddychają przez usta, co powoduje, że błona śluzowa łatwo wysycha i prowadzi do zmniejszonej ochrony przed infekcjami; tor oddychania jest również nieprawidłowy - co może stać się przyczyną zachłystowych zapaleń płuc oraz nieżytów oskrzeli)
• zaburzeniach układu kostnego (nieprawidłowe ułożenie języka sprzyja cofaniu się i zmniejszaniu rozmiarów szczęki czyli wad zgryzu)
• zaburzeniach układu mięśniowego (dysfunkcja mięśni gardła określanych jako zwierający pierścień gardłowy; w obrębie tylnej ściany gardła zanika czucie temperatury, dotyku, wrażliwości na ból i prąd elektryczny)
• zaburzeniach analizatora słuchowego (stała niedoczynność trąbki słuchowej oraz częste infekcje ucha środkowego mogą być przyczyną niedosłuchu)
• zaburzeniach rozwoju emocjonalnego (osoby te są często odrzucane przez innych z powodu swego wyglądu oraz niewyraźnej mowy).

Obecnie rzadko się zdarza, by rozszczep został niezauważony, choć problem z wykryciem może występować w przypadku rozszczepu podśluzówkowego, który jest niewidoczny przy bezdotykowym oglądaniu podniebienia (podniebienie zakryte jest błonką). Podśluzówkowy rozszczep podniebienia miękkiego manifestuje się nosowaniem otwartym, natomiast w badaniu klinicznym charakteryzuje go tzw. triada w postaci rozdwojenia języczka, braku kolca nosowego tylnego w postaci wyczuwalnego palpacyjnie w linii środkowej wcięcia w podniebieniu kostnym oraz brak zespolenia mięśni podniebienia miękkiego w linii pośrodkowej, mimo że pokrywająca je błona śluzowa jest zachowana. Jego najłagodniejszą anatomicznie, ale łatwą do przeoczenia odmianą jest ukryty podśluzówkowy rozszczep podniebienia miękkiego. Może on mieć formę jedynie hipoplazji mięśnia języczka, bądź może też występować pewnego stopnia rozłączenie pozostałej mięśniówki podniebienia miękkiego.

Dziecko z rozszczepem poddawane jest kilku operacjom, jednakże by uzyskać efekt rodzice muszą wykonywać z nim wiele ćwiczeń zaleconych przez logopedę. Niezmiernie ważne jest także wzmacnianie poczucia własnej wartości dziecka i pomoc w kontaktach z rówieśnikami.

Dziecko przed i po operacji rozszczepu wargi i podniebienia.

Autor: Marzena Mieszkowicz - neurologopeda

Źródło:

Logopedia. Pytania i odpowiedzi [red]: T. Gałkowskiego i G. Jastrzębowskiej. Uniwersytet Opolski, Opole 2001 r., oraz własne notatki z wykładów „Anatomia”.